Współczesne ogrody zoologiczne nie są wyłącznie miejscem rekreacji i odpoczynku. To instytucje, które w sposób aktywny podejmują działania na rzecz ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków zwierząt. Prowadzą również badania naukowe oraz edukują i promują ideę ochrony bioróżnorodności oraz naturalnych siedlisk.
Ogrody zoologiczne to także banki genów. Dzięki skoordynowanym światowym programom hodowlanym (EEP, ESB i ISB), rzadkie i zagrożone gatunki zwierząt mają dużą szansę na przetrwanie. Dzięki tym programom możliwe jest utrzymanie zmienności genetycznej w warunkach sztucznych („ex situ”), która jest cechą populacji w środowisku naturalnym („in situ”).
Możliwość współpracy między ogrodami zoologicznymi ułatwia również ich przynależność do organizacji takich jak WAZA i EAZA. Dzięki nim, ogrody wspólnie biorą udział w kampaniach edukacyjnych, których celem jest zwiększanie świadomości ekologicznej oraz ochrony siedlisk i ekosystemów przed destrukcyjną działalnością człowieka.
Ogród Zoobotaniczny w Toruniu jako członek Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA), uczestniczy w corocznych kampaniach na rzecz ochrony zwierząt i ich siedlisk, między innymi: płazów, azjatyckich ptaków śpiewających, zwierząt arktycznych oraz szeroko pojętej bioróżnorodności. Ponadto w naszej kolekcji znajdują się szczególnie cenne gatunki objęte europejskimi programami hodowlanymi (EEP i ESB), którym staramy się zapewnić optymalne warunki do życia i rozrodu. Warto tu wymienić chociażby krytycznie zagrożone szpaki balijskie czy markury turkmeńskie, których w naturze zostało już niewiele. O roli jaką w ochronie fauny pełni każde współczesne zoo edukujemy nie tylko dzieci i młodzież biorące udział w zajęciach, ale wszystkich zwiedzających, uczestniczących w festynach, czytających tabliczki informacyjne o zwierzętach i oglądających tablice edukacyjne.
